Tugtar éachtaint ar conas mar a thomhlaítear ábhar físe in Éirinn i staidéar taighde arna mhaoiniú ag BAI

Is iad YouTube agus Netflix na meáin is mó a bhfuil tóir orthu ó thaobh tomhaltas físe de i measc na rannpháirtithe 20-55 bliana d’aois in ‘Netflix and Binge?’, staidéar taighde nua. Is é Údarás Craolacháin na hÉireann a choimisiúnaigh an tuarascáil, a foilsíodh inniu (17.12.19), agus is taighdeoirí in Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath agua sa Choláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath (COBÁC) a thóg ar láimh í.

Maoiníodh an staidéar faoin Scéim Maoinithe um Thaighde sna Meáin 2016 ag BAI agus cuireadh i gcrích é i mbliana, agus tugadh iarracht ann ar shlite nua ar a n-úsáideann agus a dtomhlaíonn an lucht féachana agus éisteachta in Éirinn na meáin a aithint, d’fhonn bonn eolais a chur faoin mbeartas iomchuí in earnáil na meán closamhairc. D’fhonn tuiscint a fháil ar conas mar a úsáideann agus a thomhlaíonn an lucht féachana agus éisteachta na meáin, bailíodh dialanna meán ó 164 rannpháirtí sa staidéar agus rinneadh seacht gcinn de dhíospóireachtaí grúpa fócais a stiúradh, agus thug na dialannaithe cur síos mionsonraithe ar conas mar a thomhlaíodar na meáin go laethúil ar feadh aon seachtain amháin agus phléadar a gcuid taifead i ndíospóireachtaí grúpa ansin. Is iad na ceisteanna is príomha a scrúdaíodh mar chuid den taighde ná na saghsanna meán a thomhlaíonn daoine; cad ina thaobh a dtomhlaíonn siad iad; agus conas mar a thomhlaítear na meáin.

Bhí YouTube agus Netflix ar na meáin is fearr leis an lucht féachana agus éisteachta in Éirinn ó thaobh ábhar físe de, ach úsáideadh na meáin shóisialta i gcomhair físeáin ghearra, ar físeáin ghreannmhara arna nginiúint ag na húsáideoirí nó físeáin i dtaobh ainmhithe cuid mhór acu. Tá an teilifís ann i gcónaí, ach measadh gur meán cúlra í, ach amháin i gcomhair imeachtaí meán, de shaghas tuairisceoireacht spóirt. Úsáideadh seinnteoirí meán chun teacht suas leis na cláir is fearr le daoine agus a chailleadar, agus luadh an raidió i bhformhór na ndialann ach mar mheán cúlra den chuid ba mhó.

Dearbhaíodh sa staidéar roinnt spreagthaí a bhfuil bunús maith leo agus atá ina mbonn agus ina dtaca faoi úsáid agus tomhailt na meán, lena n-áirítear a n-úsáid i gcomhair aitheantas pearsanta agus sóisialta, a n-úsáid i gcomhair siamsaíochta agus a n-úsáid i gcomhair eolais. Mar sin féin, léiríodh ina theannta sin sa taighde trí cinn de spreagthaí núíosacha nó nach bhfuil a ndóthain scrúdaithe déanta orthu: úsáid fheidhmiúil as na meáin chun críocha oibre, an úsáid a bhaintear as na meáin shóisialta chun grúpaí oibre a thabhairt le chéile i gcomhair tionscadal nó chun cumarsáid a dhéanamh le comhghleacaithe, cuiream i gcás; úsáid oideachasúil as na meáin chun treoracha a ghlacadh nó eolas mionsonraithe a fháil i dtaobh ábhair, cuiream i gcás, trí ranganna teagaisc ar YouTube nó trí chainteanna ag TED; agus úsáid i gcomhair sásamh aeistéitiúil, a chiallaíonn an pléisiúr aeistéitiúil a bhaineann úsáideoirí as tomhailt na meán. Is é seánra na gclár faisnéise an seánra is mó a bhaineann leis an spreagadh sin.

Maidir leis an gceist a bhaineann le conas mar a thomhlaíonn úsáideoirí na meáin, fionnadh sa taighde go leanann rithim thomhailt na meán rithim an tsaoil laethúil tríd is tríd agus nach amhlaidh go bhfuil rithim an tsaoil laethúil faoi réir ag rithim thomhailt na meán. Mar sin féin, aithníodh dhá eisceacht a bhriseann an gnáthamh sin agus a chothaíonn an tomhailt: imeachtaí meán sonracha, ar nós tuairisceoireacht spóirt; agus ‘scéalta fíorspéisiúla’, scéalta a tharraingíonn aird daoine agus a mhúsclaíonn a spéis, agus a dtomhlaítear breis meán dá dtoradh. Áirítear orthu sin scéala úr ag teacht isteach nó coirscéalta fírinneacha ar Netflix, cuiream i gcás.

Ina theannta sin, léiríodh sa taighde gur próiseas sóisialta í tomhailt na meán, a mbíonn daoine eile páirteach inti, fiú amháin nuair a bhíonn úsáideoirí ina n-aonar. Is gnách go gceaptar i dtuarascálacha beartais agus tionscail gur pearsana aonair de ghrúpa déimeagrafach iad na húsáideoirí, ach léiríonn fionnachtana an staidéir seo gur cuid de ghrúpaí sóisialta, de phobail agus de shochaithe de réir ciall níos leithne iad na húsáideoirí. Cuimsíonn sé sin meáin a thomhailt d’fhonn cumarsáid a dhéanamh le daoine eile agus chun bheith ina dteannta, mar aon lena athdhearbhú gur daoine de ghrúpaí agus de phobail shóisialta iad.

Ag caint dó ar an tuarascáil, dúirt príomhfheidhmeannach BAI, Michael O’Keefe: “Tá sé tábhachtach na forbairtí atá tagtha ar na nósanna tomhailte meán ag daoine a thuiscint san aois seo ina bhfuil athrú ag teacht go tapa ar an teicneolaíocht, agus tacaíocht a thabhairt do thaighde ina rianaítear agus ina scrúdaítear na forbairtí sin. Tugtar sa tionscadal taighde seo éachtaintí atá suimiúil agus nach bhfuil feicthe cheana ar conas mar a fhéachann an lucht féachana in Éirinn ar ábhar, is rud a chabhróidh le bonn eolas a chur faoi bheartas iomchuí in earnáil na meán closamhairc. Tá tábhacht faoi leith leis na héachtaintí sin i gcomhthéacs na Treorach athbhreithnithe maidir le Seirbhísí Meán Closamhairc, ina mbreithnítear athruithe ar thomhailt na meán agus ina dtugtar faoi rialáil a dhéanamh ar sheirbhísí físe ar éileamh agus ar ardáin comhroinnte físeán. Ba mhaith liom comhghairdeas a dhéanamh leis an Dr Eugenia Siapera, an Dr Niamh Kirk agus Kevin Doyle faoi fhoilsiú na tuarascála inniu.”

Dúirt an príomhthaighdeoir an Dr Eugenia Siapera ina theannta sin: “Ní mór dúinn a chinneadh cad iad na príomhspreagthaí a chothaíonn úsáid agus tomhailt na meán mar aon leis an tábhacht atá le hábhar físe agus le hábhar meán eile, an ról atá acu sin agus an chiall atá leo sin ó thaobh an lucht féachana agus éisteachta de chun tuiscint a fháil ar scóip agus ar ról na rialála san am atá romhainn. Is í an éachtaint is mó ó thaobh beartais de ná go n-oibríonn an lucht féachana agus éisteachta i gcuideachta a chéile agus ní ina nduine is ina nduine, agus go bhfuil na meáin tar éis leathnú amach i ngach réimse den saol geall leis, ó réimse na hoibre go dtí an meas aeistéitiúil.”

Tá an tuarascáil ar fáil lena híoslódáil anseo.

CRÍOCH

 Do cheisteanna ó na meáin, déan teagmháil le Joanne Ahern / Sebastian Enke, DHR Communications, Tel: 087-9881837 / 087-3239496

 Do cheisteanna ar bith eile, déan teagmháil leis an BAI ar 01 6441200 nó info@bai.

 Nótaí d’eagarthóirí

• Úsáideadh modheolaíocht mheasctha sa tionscadal inar cuireadh le chéile 164 de dhialanna meán seachtainiúla agus seacht gcinn de dhíospóireachtaí grúpa fócais ina raibh úsáideoirí sa chatagóir aoise 20-55 den chuid ba mhó. Mic léinn a bhfuil cónaí orthu i mBaile Átha Cliath nó gar dó is mó a bhí sa sampla. Is fionnachtana táscacha iad na fionnachtana ach níl siad infheidhme maidir leis an tír uile.
• Dámhadh deontas taighde €22,765 don tionscadal seo faoin Scéim Maoinithe um Thaighde sna Meáin ag BAI in 2016. Is éard is cuspóir don scéim tacaíocht a thabhairt do thionscnaimh thaighde lena ndéanfar éascaíocht do BAI díospóireacht phoiblí a chur chun cinn agus bonn eolais a chur faoi bheartas rialála d’fhonn tírdhreach bríomhar, fuinniúil sna meáin a mhúnlú, tírdhreach a chomhlíonann riachtanais an lucht féachana agus an lucht éisteachta in Éirinn. Ina theannta sin, tugann sí tacaíocht do BAI chun naisc a fhorbairt agus a choinneáil le forais tríú leibhéal agus leis an earnáil craolacháin. Tá breis eolais ar fáil anseo.