Na Meáin a Tuiscint

Is ríthábhachtach litearthacht sna meáin chun daoine a chumasú leis na scileanna agus leis an eolas chun seirbhísí nua agus traidisiúnta meán agus cumarsáide a thuiscint; raidió, teilifís, ardáin ar líne agus ardáin móibíleacha agus ábhar; cineama agus an preas san áireamh. Déanann sí saoránaigh a chumasú freisin chun dul i ngleic go cruthaitheach agus go sábháilte leis na cineálacha éagsúla sin seirbhísí meán agus cumarsáide.

Tá sé de dhualgas ag an BAI  taighde agus gníomhaíochtaí a dhéanamh, a spreagadh agus a chothú ar mhaithe le litearthacht sna meáin a chur chun cinn in Éirinn. Ar an ábhar seo, tá an BAI tar éis Beartas um Litearthacht sna Meáin a fhorbairt. Leagtar amach sa bheartas seo na scileanna um litearthacht sna meáin arna n-aithint ag an BAI mar scileanna atá riachtanach do dhaoine chun a mbealach a dhéanamh sna cúinsí teicneolaíochta, meán agus sóisialta atá ann faoi láthair, agus sna cúinsí atá ag teacht chun cinn freisin sna réimsí sin.

Is ionann tuiscint ar na meáin agus cumhacht a thabhairt do dhaoine aonair agus don lucht féachana. Forbraíonn agus foilsíonn an BAI cóid agus rialacha maidir le caighdeáin chraolacháin, i gcomhairle leis an bpobal, cóid agus rialacha a thacaíonn le craoltóireacht fhreagrach agus a chinntíonn gur féidir leis an lucht féachana tionchar a bheith aige ar na caighdeáin a mheasann sé atá inghlactha ar an teilifís agus ar an raidió.

Tá féideartacht shuntasach ag an earnáil chraoltóireachta cur leis an tuiscint atá ag an duine ar an domhan mórthimpeall, aird a tharraingt ar smaointe nua agus intinn an duine a oscailt.

Taighde

Is gné lárnach den obair a dhéanann an BAI é cinnteoireacht fhianaise-bhunaithe, agus tá obair an BAI bunaithe ar shonraí, eolas agus tuiscint fhónta, a eascraíonn as taighde, comhairliúchán agus/nó taithí. I measc na sampaí de ghníomhaíochtaí taighde atá curtha i gcrích ag an BAI le déanaí tá comhoibriú le hInstitiúid Scannán na hÉireann a bhí dírithe ar scrúdú a dhéanamh ar an úsáid a bhaineann déagóirí agus réamhdhéagóirí as na meáin; taighde a bhí dírithe ar dhearcadh an phobail ar Chothroime, Oibiachtúlacht agus Neamhchlaontacht i Nuacht agus Cúrsaí Reatha agus taighde ar an Ionadaíocht a dhéantar ar Dhaoine faoi Mhíchumas sna meáin Chraolta.

Staitisticí faoin Lucht Féachana & Lucht Éisteachta

Foilsítear tuairiscí JNLR/Ipsos MRBI maidir le lucht éisteachta raidió in Éirinn go rialta agus bíonn eolas iontu maidir leis an lucht éisteachta agus an lucht féachana ar fud na tíre.

Chomh maith leis sin, coinníonn sonraí Neilsen súil ar an lucht féachana trí úsáid a bhaint as daonra samplach.

Tá na tuairiscí a foilsíodh faoi na staitisticí faoin lucht féachana agus lucht éisteachta ar fáil ar an rannán ‘foilseacháin’.

Tacaímid leis an tionscal craolacháin chun litearthacht sna meáin a chothú trí thionscnaimh mhaoinithe, tacaíochtaí forbartha agus deiseanna urraíochta.

Áirítear i measc na samplaí comhdháil MEDIA Desk na hÉireann, ‘Media Literacy – A Critical Moment’ a reáchtáladh in 2011 agus comhdháil CRAOL maidir le litearthacht sna meáin a reáchtáladh i Márta 2014, comhdhálacha a maoiníodh trínár nGníomhaíochtaí Forbartha Earnála.

Chomh maith leis sin, soláthraíonn an BAI maoiniú d’fhorbairt agus d’athbhreithniú oiliúint litearthachta sna meáin atá creidiúnaithe ag FETAC d’oiliúnóirí raidió pobail mar aon le Féile Bhliantúil Oilúna Raidió Pobail a mhaoiniú.

Comhairliúcháin: Oibríonn an BAI leis an bpobal, le craoltóirí agus le páirtithe leasmhara eile ar bhealaí éagsúla chun rannpháirtíocht eolasach sa phlé agus sa díospóireacht maidir le rialú craolacháin agus a n-ionchais chomh fada is a bhaineann le craoltóirí Éireannacha a éascú. Cabhraíonn comhairliúchán leis an BAI cinntí eolasacha a dhéanamh agus raon dearcthaí agus tuairimí páirtithe leasmhara a chur san áireamh. Cinntíonn an BAI go gcuirtear ionchur óna pháirtithe leasmhara san áireamh trí mhodhanna éagsúla (e.g comhairliúcháin fhoirmiúla i scríbhinn, cruinnithe, fócasghrúpaí, agallaimh agus suirbhéanna). Tacaíonn an BAI le comhairliúchán ina lán réimsí dá chuid oibre, lena n-áirítear cóid agus rialacha a fhorbairt, ár Straitéis mar áis rialtóra agus cothú na Gaeilge.

Ábhar a chruthú: Is ionann na meáin a thuiscint agus tuiscint ar conas na meáin a chruthú, rochtain a fháil orthu agus iad a roinnt trí ardáin agus formáidí éagsúla agus tá an BAI ag obair le roinnt líonraí trína fheidhm Maoinithe agus Forbartha le tacú leis an rochtain atá ag an bpobal ar chruthú ábhair.

Comhghuaillíocht neamhspleách idir daoine agus eagraíochtaí atá ag obair le chéile ar bhonn deonach agus arna éascú ag an BAI, chun litearthacht sna meáin a chur chun cinn in Éirinn is ea Media Literacy Ireland (MLI). Tá cóip de Théarmaí Tagartha MLI, ina leagtar amach sonraí faoi struchtúr, spriocanna agus feidhmiú na heagraíochta ar fáil anseo.

Tá tuilleadh faisnéise ar fáil ar shuíomh gréasáin MLI, áit ar féidir le páirtithe leasmhara clárú mar bhaill. Tá an bhallraíocht oscailte do dhaoine aonair agus d’eagraíochtaí atá ag obair chun aon cheann de na torthaí a shainaithnítear i mBeartas um Litearthacht sna Meáin de chuid an BAI a bhaint amach.

An earnáil raidió agus teilifíse agus déantóirí clár a thabhairt le chéile is cuspóir don Líonra Craoltóireachta Inbhuanaithe, agus sin d’fhonn tacú leis an inbhuanaitheacht sa chraoltóireacht, an an pobal a spreagadh chun gnímh inbhuanaithe agus bheith ina fhóraim don chomhoibriú agus don chomhpháirtíocht.

Bhunaigh Údarás Craolacháin na hÉireann (BAI) é i ndeireadh 2019, tar éis dul i gcomhairle leis an earnáil. Cheap BAI sainchomhairleoirí neamhspleácha SustainabilityWorks mar chomhordaitheoir an Líonra, agus an sainchúram orthu an Líonra a bhunú agus a chomhordú. Bunaíodh coiste stiúrtha d’ionadaithe ón líonra chun tacú leis an líonra agus chun an líonra a fhorbairt. I measc na baill den choiste stiúrtha tá: an BAI; RTÉ; TG4; Wireless Ltd; Communicorp; CRAOL; Flirt FM; Beat FM; Screen Producers Ireland; Screen Ireland; Radio Kerry Group; agus South East Radio.

Forbraíodh an Treochlár seo ar dtús chun tacú le heagraíochtaí aonair sa tionscal Craolacháin a bplean inbhuanaitheachta féin a fhorbairt, agus ar an dara dul síos, cur chuige comhchoiteann a chruthú maidir le cur i ngníomh na SFInna.

Is féidir teacht ar an Treochlár anseo.

Is féidir teacht ar fhíseán den líonra anseo.

Tá suíomh gréasáin Úinéireacht Meán Éireann deartha agus á chothabháil ag foireann Scoil na Cumarsáide in Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath.

Is tionscnamh de chuid Údarás Craolacháin na hÉireann (BAI) é an tionscadal i gcomhthéacs an cheanglais reachtúil atá air taighde a bhaineann le hiolarthacht na meán in Éirinn a dhéanamh agus taighde den sórt sin a fhoilsiú.

Tá BAI tiomanta don bhunachar sonraí seo a fhorbairt nuair a d’fhoilsigh sé a Bheartas maidir leis an Iolarthacht sna Meáin in 2019 agus tá an bunachar sonraí i gcomhréir leis an míniú ar “gnólacht meán” atá sa bheartas sin agus san Acht um Iomaíocht agus Cosaint Tomhaltóirí, 2014 (Acht 2014).

Tá an bunachar sonraí leagtha amach chun bheith ina phointe tagartha áisiúil ó thaobh an t-alt a bhaineann le Cumaisc Meán in Acht 2014 a chur i ngníomh, go háirithe, an ceanglas atá ar BAI tuarascáil a chur amach gach trí bliana ina dtugtar anailís ar an tionchar atá ag athruithe iomchuí ar úinéireacht agus rialú ar iolarthacht na meán sa stát. Tá dhá thuarascáil den sórt sin foilsithe go dtí seo (2015 agus 2018) agus tá an tríú ceann le foilsiú in 2021.

Comhairle

• EU Kids Online www.eukidsonline.net – Is líonra taighde ilnáisiúnta é EU Kids Online.  Is é atá mar aidhm leis an líonra cur lena bhfuil ar eolas faoi na deiseanna, rioscaí agus sábháilteacht ar líne atá ann i gcás pháistí na hEorpa.
• Is é Ofcom www.ofcom.org.uk rialtóir na meán sa Ríocht Aontaithe.

Tacaíocht

An Oifig um Shábháilteacht Idirlín: www.internetsafety.ie

An Comhlachas Tomhaltóirí: www.consumerhelp.ie