Tá roinnt tosca bunúsacha a bhfuil tionchar acu ar réiteach na Straitéise um Sheirbhísí Craolacháin. Tá an timpeallacht craolacháin reatha ann, lena n-áirítear an meascán reatha de sheirbhísí atá bunaithe cheana féin agus ar fáil don lucht féachana agus éisteachta in Éirinn, an reachtaíocht a thugann bonn taca do bhunú agus do cheadúnú seirbhísí craolacháin sa Stát, agus réimse tosca eacnamaíochta, rialála agus teicneolaíochta a mbíonn tionchar acu ar sholáthar seirbhísí. Pléitear gach ceann díobh sin ar bhealach níos mionsonraithe thíos, agus torthaí taighde an BAI mar bhonn agus taca leis.
Reachtaíocht
Tá sé beartaithe den chuid is mó ag Acht Craolacháin 2009 go dtabharfaidh trí príomhshnáithe craolacháin – poiblí, tráchtála agus pobail cruth do thimpeallacht craolacháin na hÉireann. Ó thaobh lucht féachana agus éisteachta de, d’fhéadfadh sé go bhfuil cosúlachtaí i gcuid den ábhar atá ar fáil ó na craoltóirí éagsúla laistigh de na snáitheanna sin, ach tá saintréithe nó gnéithe faoi leith a bhaineann le gach snáithe ar nós: an chaoi a ndéantar úinéireacht agus rialú orthu; na modhanna trína gcuirtear freagracht orthu agus na daoine a bhfuil siad freagrach dóibh; na meicníochtaí trína ndéantar maoiniú orthu; agus, ar ndóigh, an cineál lánais nó ábhair a sholáthraíonn siad. Leagann Acht na bliana 2009 cuspóirí sonracha síos le haghaidh gach duine de na craoltóirí seirbhíse poiblí agus leagann sé amach na tréithe sainiúla do chraoltóirí pobail.
Is é ról an BAI tacaíocht a thabhairt do sholáthar leanúnach réimse seirbhísí teilifíse agus raidió agus é sin a éascú laistigh de na trí príomhshnáitheanna craolacháin le fís an reachta a bhaint amach agus le beogacht sa mheascán agus réimse seirbhísí atá ar fáil don lucht féachana agus éisteachta in Éirinn a chinntiú. Baintear é sin amach ar fud réimse iomlán feidhmeanna reachtúla an BAI ina measc, go háirithe, trí sheirbhísí teilifíse agus raidió a cheadúnú.
Tá Acht na bliana 2009 rúrach maidir leis an gceanglas atá ar an BAI plean ceadúnúcháin a fhorbairt agus a chur i bhfeidhm agus i dtaca leis na cineálacha ceadúnas craolacháin a bhfuil sé de chead ag an Údarás iad a eisiúint agus na meicníochtaí i dtaobh ceadúnais den chineál sin a dheonú. Múnlaíonn an reacht an timpeallacht craolacháin agus bíonn tionchar aige ar an timpeallacht sin trí réimse forálacha ar nós ceanglais maidir le haird na meán, an soláthar a dhéanann seirbhísí craolacháin ar chúrsaí nuachta agus cúrsaí reatha etc. Leagann forálacha eile d’Acht na bliana 2009 síos réimse rialachán maidir le fógraíocht agus cláir, i dteannta réimse coinníollacha conartha ar chraoltóirí.
An Tírdhreach Reatha
Tá margadh mheán craoltóireachta na hÉireann aibí agus iomaíoch. Is éard atá ann samhlacha éagsúla gnó agus go leor oibreoirí a chuireann raon ábhar fuaime agus físe intíre agus idirnáisiúnta ar fáil. Léiríonn iompar tomhaltóirí atá ag athrú é timpeall ar úsáid ábhar, pé áit agus pé am ar mian leo, nascacht líne sheasta agus shoghluaisteacht níos mó, agus glacadh gaireas atá ag fás, lena n-áirítear gutháin chliste, táibléid agus teilifíseáin cheangailte.
Tá athruithe suntasacha struchtúrtha agus iompair feicthe aige le deich mbliana anuas mar aon le treochtaí idirnáisiúnta, rud a fhágann castacht agus iomaíocht níos mó do na hearnálacha raidió agus teilifíse. Is féidir tiománaithe an athraithe seo a chatagóiriú faoi cheithre cheannteideal leathana; teicneolaíocht agus nascacht; úinéireacht ar ghairis nasctha; athruithe ar iompar tomhaltóirí; agus athruithe ar straitéis chorparáideach.
- Teicneolaíocht agus Nascacht
Tá an sciar mhór den mhargadh atá clúdaithe ag leathanbhanda agus luasanna íoslódála atá ag feabhsú ó bhliain go bliain ag ceadú do dhaoine rochtain a fháil ar sheirbhísí a sheachadtar tríd an idirlíon a chuireann leis na meáin chraolta traidisiúnta nó a thagann ina n-áit.
- Úinéireacht ar Ghairis Nasctha
Tá úinéireacht raidiónna agus teilifíseáin thraidisiúnta mar aon le húinéireacht gaireas atá nasctha leis an idirlíon cosúil le gutháin chliste, táibléid agus teilifíseáin chliste, ag cur ar chumas an tomhaltóra smacht níos mó a bheith acu ar a rannpháirtíocht leis na meáin chraolta (e.g. tá taifeadáin físe phearsanta i 59% de thithe na hÉireann anois, rud a cheadaíonn do dhaoine ábhar a thaifeadadh agus a stóráil, agus tá seirbhísí ar éileamh ar fáil anois do dhuine ar bith a bhfuil ceangal idirlín acu).
- Athruithe ar Iompar Tomhaltóirí
Tá úsáid níos mó á baint ag tomhaltóirí as seirbhísí ar éileamh agus iad ag breathnú/éisteacht taobh amuigh den fhuinneog chraolta thraidisiúnta, ar níos mó ná gaireas amháin, sa bhaile agus taobh amuigh den bhaile.
4. Athruithe ar Straitéis Chorparáideach
Tá ábhar anois i roinnt pacáistí lena n-áirítear trí roinnt asraonta thar seirbhísí saor in aisce agus íoctha, suibscríbhinn agus íocaíochtaí discréideacha (e.g. cuireann seirbhísí ar éileamh TV3 agus RTÉ, Netflix agus Amazon anois rochtain ar éileamh iomarcach ar fáil do leabharlanna doimhne d’ábhar ardchaighdeáin).
Léirítear i bhfeidhmíocht lucht éisteachta agus féachana reatha go bhfuil Éire fós an-nasctha le raidió agus teilifís chraolta: Éisteann 82% de dhaoine fásta 15+ d’aois in Éirinn le stáisiúin raidió gach lá (Tuairisc JNLR, Aibreán 2017), agus féachann 67.5% de dhaoine ar chainéil bheo teilifíse gach lá (figiúirí TAM Ireland do 2016). Léiríodh i suirbhé lucht féachana/éisteachta Kantar pictiúr atá ag éirí níos casta d’úsáid lánais laistigh de thírdhreach atá treoraithe go príomha fós ag na meáin chraolta. Táthar sásta tríd is tríd le cineál agus réimse an tsoláthair lánais craolta agus le haschur agus feidhmíocht chraoltóirí na hÉireann.
Craoladh Teilifíse
Struchtúr Reatha
Áirítear le seirbhísí teilifíse in Éirinn stáisiúin seirbhíse poiblí, stáisiúin tráchtála agus stáisiúin pobail a chuirtear ar fáil go príomha ar leibhéal náisiúnta thar réimse léibheann, ina measc léibhinn trastíre, satailíte, cábla agus IPTV. Soláthraíonn RTÉ agus TG4 cainéil craolacháin teilifíse poiblí. Is iad RTÉ 1 agus RTÉ 2 na seirbhísí is mó éilimh de chuid RTÉ. Soláthraíonn TG4 seirbhís luachmhar Gaeilge d’oileán na hÉireann. Is é TV3 an t-aon mhalairt seirbhíse in úinéireacht phríobháideach ar na craoltóirí teilifíse seirbhíse poiblí agus oibríonn sé ceithre sheirbhís – TV3, TV3+1, be3 agus 3e. Aimsíonn RTÉ 1, RTÉ 2 agus TV3 lucht faire suntasach i measc an lucht féachana in Éirinn.
Tá teaghlaigh na hÉireann in ann Teilifís Thithe an Oireachtais a fháil chomh maith, agus meascán de chainéil RA agus idirnáisiúnta (lena n-áirítear BBC, Channel 4 agus Sky One) ag brath ar an léibheann/seirbhís teilifíse a úsáideann siad.
Ó dheireadh na nóchaidí go dtí seo, tugadh isteach líon beag cainéal breise tráchtála agus pobail ar chórais cábla agus satailíte, rud a chuireann rogha bhreise ar fáil don lucht féachana in Éirinn a bhfuil rochtain acu ar na córais sin, e.g. Eir Sport. Tá dhá sheirbhís teilifíse pobail, i mBaile Átha Cliath agus i gCorcaigh.
Dinimic Thírdhreach na Teilifíse Reatha
Tá athruithe móra tagtha ar an earnáil teilifíse le cúig bliana anuas, agus tairbhe á baint ag lucht féachana as rogha níos mó ábhair, praghsanna agus soláthróirí, mar aon le rogha níos mó maidir le cén uair agus cén áit ar féidir leo breathnú ar ábhar físe. Cuireann an meascán cainéal agus seirbhísí rogha leathan ar fáil do lucht féachana na hÉireann (craoladh, beir suas, ar éileamh) ar go leor gaireas (sa bhaile agus go soghluaiste). Dúshlán atá anseo d’inbhuanaitheacht mhaoiniú lánais na hÉireann, mar gur féidir le cainéil idirnáisiúnta ioncam a ghiniúint ón margadh Éireannach ach ní infheistíonn siad ach fíorbheagán i lánas Éireannach. Cuireann an méadú rogha dúshlán chomh maith ó thaobh na leibhéil reatha lucht féachana ar chainéil na hÉireann a choimeád.
Tá na dreamanna nua i margadh teilifíse na hÉireann a bhfuil cineálacha nua dáileadh ar líne á gcur ar fáil acu ag cur iomaíocht ar fáil do sholáthróirí traidisiúnta teilifís íoctha agus do léibhinn shaorchraolta, arb é an cineál is coitianta ná seirbhísí suibscríbhinn físeán ar éileamh (SVOD). Is iad Netflix an soláthraí is mó den chineál sin agus tá sé ar fáil anois i mbeagnach aon tríú de thithe na hÉireann. Áirítear le hiontrálaithe nua sa mhargadh Amazon Instant Video agus Now TV. Tá a mbonn úsáideoirí méadaithe ag craoltóirí do sheirbhísí teilifís ar éileamh cosúil le 3player agus RTÉ Player.
Treocht shuntasach in amharc lánais teilifíse is ea an bogadh i measc éisteoirí níos óige i dtreo gairis agus formáidí malartacha. Ach, is é an teilifís chraolta an teilifíseán is mó a mbreathnaítear air fós. Tá treocht laghdaitheach in amharc beo, agus treochtaí ag méadú in amharc ábhar taifeadta agus ar éileamh.
Dinimic Thírdhreach na Teilifíse amach anseo
Tá sé tuartha sna blianta atá ag teacht go méadóidh na leibhéil nascachta agus nasctha, agus go dtiomáinfidh sé sin a thuilleadh úsáide as ábhar físe ar bhonn neamhlíneach. Tá teilifís bheo fós ag meath ach ag ráta níos moille, mar gheall ar thithe nach bhfuil ag glacadh chomh tapa agus an tábhacht a bhaineann le spórt, nuacht agus siamsaíocht bheo. Ach, beidh an teilifís bheo fós ina chomhpháirt mhór den amharc teilifíse in 2022. Bainfidh lucht féachana úsáid níos mó as gairis nach teilifís iad chun breathnú ar lánas teilifíse. Beidh cobhsaíocht réasúnta i margadh an léibhinn. Is é an príomhrud idir seo agus 2022 leanúint leis an athrú chuig bearta teilifís íoctha níos saoire. Méadóidh líon na dtithe nach bhfuil teilifís acu go mall agus beidh suibscríbhinn físeán ar éileamh ar 47% de thithe.
Beidh inbhuanaitheacht earnáil teilifíse na hÉireann agus cothú lucht féachana, ag cothromú riachtanais an lucht féachana agus ag cinntiú go bhfuil an t-ábhar ábhartha go cultúrtha, ina bpríomhthosaíochtaí.
Craoladh Raidió
Struchtúr Reatha
Ar leibhéal náisiúnta is é atá i gceist go príomha leis an earnáil raidió in Éirinn ná seacht seirbhís raidió trastíre, ceithre cinn acu á soláthar ag RTÉ, agus trí cinn ceadúnaithe ag an BAI. Soláthraíonn siad sin meascán de sheirbhísí cainte agus ceoil, chomh maith le seirbhísí Gaeilge agus seirbhísí ceoil chlasaiceach. Ina theannta sin, soláthraíonn RTÉ réimse sainseirbhísí ar léibhinn dhigiteacha.
Tá seirbhísí réigiúnacha raidió dírithe, den chuid is mó, ar lucht éisteachta de dhaoine óga agus ar leibhéal áitiúil is é atá i gceist ná meascán leathan de sheirbhísí ceoil agus cainte. Tá seirbhísí raidió pobail ar fud na tíre i gceist freisin atá dírithe den chuid is mó ar phobail bheaga geografacha agus ar phobail sainspéise.
Tá seirbhísí raidió RTÉ bunaithe le fada agus freastalaíonn siad ar lucht éisteachta ar leibhéal náisiúnta le réimse nuachta agus cúrsaí reatha, ceol, agus seirbhísí Gaeilge, go príomha ar lucht éisteachta atá 25 bliain d’aois agus níos sine.
Forbraíodh stáisiúin réigiúnacha san Oirdheisceart, san Iarthuaisceart agus i Lár Tíre/san Oirthuaisceart agus soláthraíonn siad sin seirbhísí do lucht féachana óg a fhaigheann freastal freisin ó sheirbhísí áitiúla i gceantair uirbeacha i mBaile Átha Cliath agus i gCorcaigh. Ó lár go deireadh na 2000idí, tá líon áirithe seirbhísí ceoil nideoige tosaithe ag craoladh, bunaithe den chuid is mó i mBaile Átha Cliath ach go bhfuil ceann amháin acu ag craoladh ar bhonn ilchathrach. Tá seirbhís raidió a soláthraítear ar bhonn garnáisiúnta a fhreastalaíonn ar leasanna Críostaithe.
Tá seasamh tábhachtach ag raidió pobail in Éirinn agus forbraíodh líonra láidir stáisiún ón uair a ceadúnaíodh na chéad seirbhísí ar bhonn phíolóta sa bhliain 1995. Meastar go dtugann beartas rialála agus forbairtí reachtúla eile le déanaí anuas sa réimse sin bonn taca láidir do raidió pobail i gcomparáid le dlínsí Eorpacha eile. Is é rannpháirtíocht na bpobal áitiúil i ngach gné den tseirbhís an ghné is tábhachtaí de sheirbhísí raidió pobail.
Deonaíonn an BAI suas le tríocha conradh sealadach nó conarthaí craolacháin fuaime do mhórócáidí gach bliain a fhreastalaíonn, mar shampla, ar fhéilte coláiste, oiliúint do mhic léinn, ócáidí bliantúla agus ar sheirbhísí píolóta pobail.
Mar chríoch, tá seirbhísí craolacháin fuaime institiúideacha i gcónaí ina gcuid den mheascán seirbhísí a thugann seirbhís luachmhar do lucht éisteachta, go háirithe iad sin atá san ospidéal.
Dinimic Thírdhreach an Raidió Reatha
Tá an margadh raidió aibí, agus seirbhísí raidió analógach FM chun cinn. Tá dúshláin roimhe anois atá cosúil leo siúd atá roimh earnáil na teilifíse; meath ar an lucht éisteachta níos óige agus nascacht – sruthú, ar éileamh agus íoslódálacha. Feidhmíonn sé anois mar chuid de mhargadh fuaime níos leithne. Tá laige chomh maith sa luach a chuireann fógróirí ar bhranda an raidió.
Tá éisteacht raidió in Éirinn fós an-láidir (clúdach 82% do Dhaoine Fásta 15+ in 2016, JNLR) agus tá sé réasúnta láidir i gcomhthéacs na hEorpa. Anuas ar an bpunann stáisiún seirbhíse poiblí atá ag feidhmiú go maith, tá oibreoirí tráchtála neamhspleách ag déanamh go maith ar leibhéal náisiúnta, réigiúnach agus áitiúil. Cé go bhfuil éisteacht agus clúdach foriomlán réasúnta cobhsaí ó 2010, ceileann staitisticí don daonra ar fad titim shuntasach san úsáid a bhaineann daoine óga as raidió. Is iad gairis raidió thraidisiúnta (astu féin nó sa charr) na gairis is coitianta go fóill trína n-éistear leis an raidió i measc lucht éisteachta na hÉireann lena n-áirítear an lucht éisteachta níos óige agus léiríonn sé seo ardleibhéal úinéireachta ar na gairis seo, na hamanna den lá ina mbíonn an éisteacht is mó agus gnásanna éisteoirí.
Dinimic Thírdhreach an Raidió Amach Anseo
Sna cúig bliana amach romhainn, treoróidh nascacht mhéadaithe margadh an raidió le bheith níos comhtháite agus níos plódaithe de réir mar a fhaigheann níos mó lucht éisteachta rochtain ar chineálacha nua siamsaíochta fuaime. D’ainneoin sin, tá sé tuartha go mbeidh raidió beo fós i lár an aonaigh, go dtiocfaidh laghdú beag ar éisteacht raidió ach go mbeidh sé cobhsaí faoi 2022. Tiomáinfidh nascacht agus úsáid gaireas níos mó fás sna formáidí fuaime malartacha cosúil le ceol faoi úinéireacht, podchraoltaí/breith suas ar raidió agus sruthú, agus an ceann deiridh ar an bhfoinse is mó fáis tuartha. Ba cheart go mbeadh fás podchraoltaí láidir in Éirinn, go háirithe mar gheall ar an tóir atá ar raidió cainte. Tá ardmheas ag lucht éisteachta na hÉireann ar raidió, mar a chonacthas i suirbhé lucht éisteachta Kantar. Braithfidh an fhorbairt i bpodchraoltaí ar na craoltóirí móra a bhfuil sé de chumas acu ábhar podchraolta a léiriú agus a mhargú ag tógáil brandaí tras-formáide.
Beartas agus Cleachtas Rialála
Folaítear in Acht 2009 go mór ról rialála an BAI, lena n-áirítear roinnt beart rialála ábhartha leis an Straitéis um Sheirbhísí Craolacháin. I measc na mbeartas agus na gcleachtas sin tá, mar shampla: teorainneacha a cuireadh ar úinéireacht agus rialú seirbhísí craolacháin; feidhmiú an mhaolaithe maidir leis an gceanglas reachtúil i dtaobh 20% d’ábhar nuachta agus cúrsaí reatha ar sheirbhísí pobail agus tráchtála; an méid ama fógraíochta atá ar fáil do chraoltóirí áirithe; na srianta atá i bhfeidhm de réir na gcód i dtaca le cláir agus fógraíocht; na ceanglais a chuirtear i bhfeidhm ar iarratasóirí ar cheadúnais, sa phróiseas iarratais agus le linn idirbheartaíochtaí conartha agus an chaoi ina ndéantar rialáil ar sheirbhísí ina dhiaidh sin ó thaobh na comhlíontachta de.
Tá an BAI tiomanta do bheartais agus do chleachtais rialála atá cothrom agus comhréireach a chothromaíonn riachtanais na hearnála le riachtanais lucht féachana/éisteachta na hÉireann. Fiosróidh agus tacóidh an BAI le forbairtí rialála a d’fhéadfadh inbhuanaitheacht, forbairt agus cruthaitheacht na hearnála a bhreisiú. Tá an BAI tiomanta d’athbhreithniú agus feabhas leanúnach ar a chumais riaracháin agus chun éifeachtúlacht agus éifeachtaí níos fearr a lorg ina chleachtais rialála. Áireofar anseo amanna freagartha níos tapúla maidir le rannpháirtíocht rialála agus cumarsáidí níos rialta le geallsealbhóirí.
Tá an BAI tiomanta d’athbhreithniú a dhéanamh ar an timpeallacht rialála a rialaíonn raidió tráchtála agus pobail nuair a fhoilsítear an Straitéis seo.
An Timpeallacht Airgeadais
Foinsí Maoinithe
Faigheann craoltóirí in Éirinn maoiniú ar bhealaí éagsúla. Faigheann craoltóirí seirbhíse poiblí méid áirithe maoiniúcháin phoiblí agus bíonn siad gníomhach freisin ó thaobh na tráchtála de, go príomha trí ghníomhaíochtaí fógraíochta ar an aer. Tá ceanglas ar RTÉ de réir Acht na bliana 2009 feidhm a bhaint as deiseanna tráchtála agus é ag saothrú a chuid spriocanna reachtúla, cé go gcuimsíonn maoiniú poiblí idir 45% agus 55% dá mhaoiniú iomlán.
Is meascán de mhaoiniú poiblí (lena n-áirítear sciar de tháille an cheadúnais teilifíse) an príomhbhealach maoinithe ag an gcraoltóir teilifíse Gaeilge, TG4.
Is é an príomhfhoinse maoinithe do chraoltóirí teilifíse agus raidió ioncam ó fhógraíocht, agus braitheann an earnáil chraolacháin pobail go príomha ar dheontais rialtais agus ar rannpháirtíocht oibrithe deonacha.
Cuirtear sciar de tháille an cheadúnais teilifíse (7% faoi láthair) ar fáil do chiste craolacháin, a fheidhmíonn an BAI agus a bhfuil teacht air ag gach craoltóir atá dírithe ar lucht féachana in Éirinn. Íoctar amach an ciste trí scéim nó scéimeanna, scéim do chláir do thionscnaimh chláir teilifíse agus raidió san áireamh agus scéim cartlainne chun ábhar cláir a léiríodh le craoladh ar an teilifís agus an raidió a chartlannú.
Dinimic Eacnamaíoch Reatha agus Tuartha
Amhail is atá i bhformhór margadh meán, tá ioncam fógraíochta do chraolachán faoi bhrú in Éirinn mar thoradh ar dhúshláin struchtúracha agus timthriallacha. Ach, mar gheall ar an tionchar a bhí ag an titim shuntasach in ioncam mar gheall ar an gcúlú eacnamaíochta a thosaigh in 2008, mar aon leis na saintréithe Éireannacha (náisiún beag ag roinnt teorainn teanga phóiriúil le margaí i bhfad níos mó), tá na dúshláin san earnáil fógraíochta go háirithe, fiú cé gur fheabhsaigh an geilleagar bunúsach ó 2014, an-ghéar. Ó 2007 i leith, nuair a chuaigh fógraíocht teilifíse chomh hard le €311m agus bhuail fógraíocht raidió €140m, tá an treocht ag teacht anuas don fhógraíocht teilifíse agus raidió le deich mbliana anuas. B’ionann an t-ioncam a fuarthas in 2016 agus €240m agus €127m don teilifís agus raidió, faoi seach. Bhí tionchar breise ag an mBreatimeacht agus ar neamhchinnteacht pholaitiúil ar an margadh agus chuir sé seo tuileadh brú ar ioncaim fógraíochta don earnáil chraolacháin. Tuartar i dtaighde go mbeidh ioncaim ó fhógraíocht don raidió agus don teilifís cothrom ar a mhéad sna cúig bliana amach romhainn, tar éis titim in 2017 ag leanúint ar aghaidh chuig 2018.
D’ainneoin na n-athruithe struchtúracha lena n-áirítear an t-athrú chuig léibhinn agus lánas digiteach, tá na hearnálacha raidió agus teilifíse fós láidir i dtéarmaí lucht éisteacha agus lucht féachana. Ach, níor éirigh leis an earnáil raidió an ráta fógraíochta príomhbhranda a bhaint amach in ainneoin an lucht éisteachta suntasach. Chomh maith céanna, tá na hioncaim fógraíochta don raidió agus don teilifís faoi na figiúirí roimh an gcúlú eacnamaíochta. Tá an fás i sainrogha fógróirí chun na meáin dhigiteacha a úsáid ag méadú agus cuirfidh sé brú breise ar ioncaim thraidisiúnta na meán. Beidh ar an earnáil glacadh le múnlaí nua gnó má tá sé seo le leanúint chun breathnóirí agus éisteoirí a fhorbairt agus a mhealladh, go háirithe lucht éisteachta/féachana níos óige.
Ach an oiread le craoltóirí eile san earnáil raidió in Éirinn, tá dúshláin roimh craoltóirí raidió pobail ó thaobh na heacnamaíochta de, go háirithe i bhfianaise na laghduithe suntasacha ar leibhéal an mhaoinithe poiblí atá ar fáil le tacaíocht a thabhairt do na seirbhísí sin. Tá comhlacht ionadaíochta an raidió pobail, CRAOL, ag léiriú na ndúshlán airgeadais suntasacha atá roimh stáisiúin phobail. Tá tionchar ag an dúshlán ní hamháin ar na gnéithe oibríochtúla de na seirbhísí, ach ar inbhuanaitheacht agus beogacht chomh maith. Dá réir sin, tá na dúshláin oibríochtúil agus straitéiseach, araon. Tá tionchar, dá bhrí sin, ag infhaighteacht deontas agus maoiniúcháin phoiblí eile ar fhorbairt na seirbhísí atá ann faoi láthair agus ar sheirbhísí breise craolacháin pobail féideartha sna blianta atá amach romhainn.
Tosca Teicneolaíochta
Áirítear le ról an BAI bainistiú agus pleanáil ar an speictream do bhandaí minicíochta oiriúnacha don raidió analógach agus chun pleanáil a dhéanamh d’fhorbairt Teilifís Dhigiteach Trastíre (DTT) agus léibhinn raidió dhigiteacha. Maidir leis an raidió, tá teacht ar speictream i bhformhór na tíre i gcónaí le tacaíocht a thabhairt do sheirbhísí breise analógacha FM. Ach, tá an speictream teoranta faoi láthair maidir le seirbhísí raidió den chineál sin ag craoladh chuig lucht éisteachta le scaipeadh mó tíreolaíoch.
Go dáta, coisceadh forbairt DTT in Éirinn mar gheall ar an leibhéal costais a bhaineann lena mbunú, agus na costais a bhaineann le rochtain, cosúil le léibhinn. Déanann an BAI monatóireacht leanúnach ar na bacainní costais ar iontráil lena chinntiú go sainaithnítear aon deis chun DTT a chur ar aghaidh.
Fiosróidh an BAI an cumas do raidió digiteach leis an earnáil chraolacháin sna blianta amach romhainn, agus iad ar an eolas faoi thionchar éabhlóid teicneolaíochtaí, agus an méadú lena mbaineann i ngairis, ar iompar lucht éisteachta.
Forbairtí Teicneolaíochta
Mar aon le críocha eile, tá an tírdhreach craolacháin in Éirinn faoi réir sraith dúshlán struchtúrach agus tá soláthar seirbhísí físeáin agus fuaime anois níos casta agus níos iomaíche. Mar a luadh roimhe seo, baineann siad seo le hiompar tomhaltóirí, teicneolaíocht agus múnlaí gnó. Tá lucht féachana craolacháin in ann níos mó rochtain a fháil ar ábhar ó sholáthróirí thar réimse líonra agus gaireas ceangailte. Fairsingíonn sé seo an rogha i dtithe na hÉireann agus cuireann sé gné castachta leis an tírdhreach, go háirithe trí iontráil cuideachtaí idirnáisiúnta sa mhargadh.
Ní mór do sholáthróirí traidisiúnta meán leanúint ag éabhlóidiú a múnlaí gnó. Tá seirbhísí HD agus Físeán ar Éileamh seolta ag craoltóirí teilifíse (e.g. Seinnteoir TV3, seinnteoir RTÉ) agus tá siad ag baint triail as cineálacha nua fógraíochta dinimiciúla, ach beidh níos mó brú ag teacht.
Margadh an Léibhinn
Tá margadh an léibhinn Teilifíse iomaíoch in Éirinn. Léibhinn teilifís íoctha is mó atá ann (65% in 2017) agus Sky agus Virgin ar an dá léibheann is mó, agus ansin satailít shaorchraolta agus DTT (trí Saorview agus Freeview) a chuireann roghanna malartacha eile le níos lú cainéal agus níos lú feidhmiúlachta. Tá teilifís Prótacail Idirlín (IPTV) ag teacht chun cinn chomh maith mar mhodh malartach iomaíoch de tharchur teilifíse trí eir TV agus Vodafone. Treochtaí a tugadh faoi deara le déanaí is ea an méadú ar an tóir atá ar roghanna teilifíse in aisce agus is iad an teilifís íoctha atá thíos leis agus tóir ar na roghanna ‘beart tanaí’ ó sholáthróirí IPTV agus na suibscríbhinní ‘beart mór’ teilifís íoctha atá thíos leis.
Dinimic na Teilifíse Íoctha
Cé go bhfuil fás suntasach le déanaí ar an nglacadh atá ag teaghlaigh ar theilifís in aisce, tá an margadh teilifís íoctha cosanta faoi láthair ó athrú suntasach chuig roghanna saorchraolta ag roinnt tosca lena n-áirítear an t-éileamh ar ábhar spóirt, scannáin agus siamsaíochta den scoth nach bhfuil ar fáil ach má íoctar air agus tá an áisiúlacht agus chomh héasca is atá sé le húsáid, mar aon le chomh fada chun cinn is atá an teicneolaíocht i bhfoirm taifeadáin físe phearsanta agus rochtain físeán ar éileamh go caighdeánach.
Seirbhísí Cumarsáide a Dhíol i mBeart
Tá coinbhéirseacht na meán follasach i mbeartú ábhar teilifíse le leathanbhanda, tabhartais seasta agus soghluaiste teileafónaíochta ó na príomhsholáthraithe Virgin Media, Sky, eir agus Vodafone. Is é an treocht atá ann athrú sa díriú ón teilifís go nascacht (leathanbhanda seasta agus soghluaiste).
Úsáid raidió – gairis agus gréasáin
Tarlaíonn formhór den éisteacht raidió in Éirinn go fóill ar ghairis thraidisiúnta, astu féin agus sa charr. In 2016, bhí raidió FM/AM ag 92% de theaghlaigh agus bhí raidió sa charr ag 90% díobh, i gcomparáid le 20% i dtaobh raidió DAB (Tuarascáil Meán agus léibheann JNLR 2016, Feabhra 2017). In ainneoin an fháis le déanaí i nglacadh DAB i measc an daonra ó 10% in 2012 (Tuarascáil Meán agus léibheann JNLR 2016, Feabhra 2017), níl ann go fóill ach céatadán beag den lucht éisteachta foriomlán, mar gheall i bpáirt nach bhfuil seans chomh mór go mbeidh raidió DAB ag éisteoirí 55+, ar éisteoirí níos troime raidió iad go comhréireach. Tá an-tóir ar ghairis shoghluaiste (e.g. gutháin chliste, seinnteoirí MP3) agus ríomhairí i measc lucht éisteachta níos óige, rud a léiríonn an sainrogha atá ag fás chun éisteacht le fuaim ar ghairis shoghluaiste. Ach, d’ainneoin an úinéireacht réasúnta forleathan de ghutháin chliste, tá éisteacht raidió foriomlán ar na gairis seo srianta ag liúntais sonraí soghluaiste agus costas, úsáid íseal ar raidió na hÉireann ar líne/feidhmchláir, agus gnásanna úsáide atá ann cheana. Is é sin, tá taithí ag formhór lucht éisteachta ag éisteacht trí raidió traidisiúnta, agus is mó seans go n-éistfidh siad le raidió ag amanna den lá nuair a bhíonn rochtain acu ar raidió traidisiúnta/sa charr.
D’ainneoin suaitheadh digiteach agus athruithe suntasacha in iompar tomhaltóirí, go háirithe sna déimeagrafacha níos óige, beidh na seirbhísí craolacháin raidió agus teilifíse traidisiúnta fós chun tosaigh i margadh na hÉireann sna blianta atá romhainn. Tá an earnáil seo an-athléimneach in Éirinn ach anois is gá di éabhlóidiú chun bealaí nua a fháil le bheith flúirseach i dtírdhreach meán atá ag athrú.